Anadolu Ziraat Mühendisleri Derneği Genel Başkanı Prof. Dr.Turan Karadeniz, fındığın üretimi ve kalitesi ile ilgili yaptığı araştırmada;
Turan Karadeniz;’’Anadolu fındığın anavatanı, en değerli yabani türlerinin doğal yayılma alanı ve kültür çeşitlerinin kaynağıdır. Doğu Karadeniz Bölgesinin fındık kültürünün doğduğu yer olduğunu, dünyanın en kaliteli fındıklarının burada ortaya çıkartıldığını ve bunun en önemli sebebinin de bölgede hüküm süren iklimin oluşturduğunu bildirmiştir.
Giresun, fındık üretimine elverişli geniş ekolojik alanlara ve dünyanın en kaliteli fındık çeşitlerine sahiptir. Ülkemizde 2016 yılında ihracat gerçekleştiren ülke sayısı 120 olup, Ülkemizde yaklaşık 400 bin kayıtlı fındık üreticisi fındık üretimini gerçekleştirmektedir.
Türkiye fındık üretimi 2016 yılı verilerine göre 705.451 hektar alanda gerçekleşmiştir. Giresun ilinde fındık üretimi 117.087 hektar alanda sağlanırken, son 15 yılın ortalama üretimi 111000 ton civarındadır. İlin 13 ilçesinde ekonomik anlamda fındık üretimi yapılmaktadır. Tirebolu ilçesi ise 17070 hektar alanda ortalama 12500 ton fındık üretimi ile Merkez ilçeden sonra ikinci sırada gelmektedir.
Tombul fındık, uzun yıllar boyunca yetiştirici seleksiyonlarıyla ortaya çıkmış dünyanın en önemli çeşidi konumundadır.
Giresun ilinde Tombul fındık çeşidi ile oluşan bahçeler genellikle yaşlıdır ve zengin bir varyasyon kaynağı durumundadır. Tombul fındığın ticari olarak yetiştiriciliğinin yapıldığı yöreler içerisinde Tirebolu ve çevresinin en uygun ekolojiye sahip olduğu kaydedilmiştir.
Karakaya Havzası ve Tombul Fındık
Tirebolu ilçesi Karakaya havzası, Giresun ile Gümüşhane karayolunun doğusunda, Avcılı – Mursal arasında kalan alanda bulunmaktadır.
Uydu görüntüsü üzerinde (Anonim, 2018) Avcılı ile Mursal arasında bulunan Karakaya havzasının su akışına göre su çizgisi çizilerek havzanın sınırları belirlenmiştir. Buna göre Karakaya havzasının alanı 60.050 dekar, kenar uzunluğu (çevresi) 36.5 km, kuş uçumu olarak havzanın kuzey-güney uzunluğu Avcılı-Mursal Tepesi 13.41 km, Avcılı-Balıboz Tepesi 11.45 km, havzanın genişliği Harşit çayı – Kuskunlu-Yağlıkuyumcu sınırı 5.39 km, Kovancık köy altı Harşit Çayı – Kovanpınar (Yağlıkuyumcu köy sınırı) 5.53 km’dir. 60.050 dekar olan bu alanın %80’ninde fındık yetiştiği kabul edildiğinde, havzada 4.804 ton fındık yetiştiği tahmin edilmektedir
Karakaya havzasının toprak yapısına bakıldığında; pH değeri 3,44-8,25 arasında değişmekte olup tuzluluk problemi bulunmamaktadır. Toprakların kireç içeriklerinin % 0,1-37,5 arasında değiştiği belirlenmiş ve % 78,54’ ünün az kireçli olduğu; organik madde kapsamlarının % 0,32-12,91 arasında değiştiği, % 55,37’sinin ise organik madde bakımından yeterli düzeyde olduğu saptanmıştır (Özyazıcı, 2013). Bölgenin iklim değerlerine bakıldığında, yıllık ortalama sıcaklık 14,5 ºC; yıllık yağış toplamı 1236,5 mm‘dir (Anonim, 2014).
Harşit Çayı ve Karakaya Havzası Üzerine Etkisi
Harşit Çayı, Kelkit Nehri’nin doğduğu Gümüşhane İlinin doğu sınırındaki Vavuk Dağlarından Sifon Deresi adıyla doğar. Daha sonra kuzeyden Soyran ve Kermut derelerinin, güneyden Keçi Deresi’nin sularını toplayarak Gümüşhane Deresi adını alır. Gümüşhane Deresi, güneyden Mavregel Deresi’ni de alarak Gümüşhane İl Merkezi yakınına ulaşır. Yerleşme alanını doğu-batı istikametinde aşan Gümüşhane Deresi, Harşit Çayı adını alarak, dar ve derin boğazlara girip çıkarak Torul’a ulaşır. Harşit Çayı, Gümüşhane – Kürtün arasında sırasıyla kuzeyden Haşara ve Korum derelerini, güneyden İkisu ve Çit derelerini alır. Kürtün’den sonra Erikbeli Deresi’nin sularını da toplayan Harşit Çayı, kuzeydoğuda Gümüşhane il sınırlarını terk ederek Giresun il sınırlarına girer ve daha sonra Tirebolu ilçe merkezinin doğusunda Körliman mahallesinden Karadeniz’e dökülür.
İklim değişikliğine bağlı olarak, yapılan çalışmalar göstermiştir ki, bütün dünyada olduğu gibi, fındık üretim bölgesinde de sıcaklık değerlerinde artma yönünde bir eğilim vardır. Sıcaklık artışları oransal nemi olumsuz yönde etkilemektedir, yani azalmaktadır. Fındık ise nemden olumlu yönde etkilenmektedir.
Harşit çayı özellikle Karakaya havzasının ihtiyaç duyduğu nemi buharlaştırarak fındık üzerine olumlu olarak yansıtması, dolayısıyla bu havzada yetişen fındığın nem dengesini Harşit çayından sağlaması söz konusudur.
Bu havzanın coğrafi yapı nedeniyle denizden nem desteklenmesi kısmen kısıtlıdır. Zira Kuşkaya mevkiinde Harşit vadisi iyice daralmakta, her iki yanda bulunan dik yamaçlar ve adeta bir yay gibi kıvrılan vadinin batı yakasına doğru bir girinti yapın doğu yakası, denizel etkiyi azaltmaktadır.
Bu coğrafi oluşum ile Karakaya havzası denizel etkinin altında kalmayıp, havza nem ihtiyacının çoğunu Harşit vadisinden sağlamaktadır. Yörede fındık üretimi ile toprak nemi ilişkisi irdelendiğinde, Harşit vadisinde nehir yatağında bulunan su ile bölgenin su tablası ve toprak nemi arasında pozitif bir ilişkinin bulunduğunu ortaya çıkartmakta, bu da yörede yetişen fındıklar üzerine önemli katkı yaparak kaliteyi artırmaktadır.
Yaklaşık 10 km’lik Harşit vadisi ve bu vadinin etkisi altında kalan Karakaya Havzasında oluşan mikro klima, havza içerisinde bulunan köylerdeki fındık tarımına optimum bir iklim oluşturmakta ve fındığın iklim isteklerini eni iyi şekilde karşılar durumdadır.
Zira, Harşit çayından güneşin etkisiyle buharlaşan nem havzada özel bir iklim oluşturmakta, fındığın yetişme mevsimi olan Mayıs-Ağustos arasında birkaç günde bir öğleden sonra yağmur yağmakta, fındığın su ve nem ihtiyacını karşılamaktadır. Havzanın toprak derinliği fındık için de oldukça yeterli olup, sık sık yağan yağmur nedeniyle fındık yaz sıcaklarından fazla bir zarar görmeden hasada gelmektedir.
Dolayısıyla, başta dünyaca ünlü Tirebolu kalite fındığı, diğer tarımsal ürünler ve bitki florası söz konusu bu mikro klima alanda optimum istekleri karşılanmış olarak yetişmesini sürdürmektedir.
Kaynaklar
Anonim, 2014. Meteoroloji 11. Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Trabzon. Arıkan, F., 1960. Giresun’da Yetiştirilen Önemli Fındık Çeşitlerinin Döllenme Biyolojisi Bakımından Hususiyetleri. Doktora Tezi, Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Yay. No:2, Giresun.
Anonim, 2018. Google Earth Uydu Görüntüsü. Erişim Tarihi: 5 Şubat 2018.
Özyazıcı, M.A., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Şeker, F., Dengiz, O., Urla, Ö., Yıldız, H., Ünal, E., 2013. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Tarım Topraklarının Bitki Besin Maddesi ve Potansiyel Toksik Element Kapsamlarının Belirlenmesi, Veri Tabanının Oluşturulması ve Haritalanması Proje Sonuç Raporu. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Samsun.
Etiketler : En kaliteli Fındık Giresun (Tirebolu) Tombul fındıktır
